Petar Omčikus

Posle učešća na više grupnih izložbi Udruženja likovnih umetnika Srbije između 1946. i 1950, pripadništva Zadarskoj grupi, izlaganja sa grupom Jedanaestorica aprila 1951. i prve beogradske samostalne izložbe u Galeriji ULUS-a novembra iste godine, Petar Omčikus, zajedno sa Kosarom Bokšan, odlazi u Pariz (gde stižu 9. V 1952.) sa težnjom da u novoj i vrlo razvijenoj umetničkoj sredini nastave i razviju svoje slikarske početke. U Parizu Omčikus menja svoj dotadašnji slikarski izraz i prelazi na apstrakciju, nakon što 1954. za vreme kratkog boravka na Korzici radi ciklus gvaševa koji prethode seriji slika među kojima neznatno pre, istovremeno i nedugo potom nastaju slike Plavi ritam, Kompozicija i Kompozicija 3 (sve tri 1953.), Ružičasta kompozicija i Oker i plavo (1954), Apstraktna kompozicija iz Muzeja savremene umetnosti i Vertikalna kompozicija (1955) i dr. Iako nose apstraktne nazive i poštuju dvodimenzionalnost jednobojnog slikarskog prostora, a kompoziciju grade od samostalnih pravih i prelomljenih linija, većina ovih slika kao da još uvek zadržava daleku transpoziciju predstave predela. Prvu samostalnu izložbu u Parizu Omčikus priređuje u Galeriji Arno (Arnaud) 1955. Nakon što je na Majskom salonu iste godine prikazao sliku Apstraktna kompozicija, Mišel Sefor (Michel Seuphor) uvrštava Omčikusa u vrlo značajni Rečnik apstraktnog slikarstva (Le dictionnaire de la peinture apstraite, Fernand Hazan, Paris 1954) u kojemu reprodukuje sliku Kompozicija (Composition, 1954).

Početkom šezdesetih godina prošlog veka primetna je u Omčikusovom slikarstvu primena ubrzanog i direktnog slikarskog postupka podstaknutog saznanjima o iskustvu enformela (o čemu svedoče nazivi slika Enformel (1960), Enformel u smeđem (1961), Enformel pejsaž i Enformel pokret (1961-1962), Olujni enformel (1962) i apstraktnog ekspresionizma. Iako nose opisni naziv kao što je npr Drvo u cvatu, slike su u suštini posledica trenutne i spontane akcije slikanja. Na pomenute slike iz istog perioda odnose se sledeće tvrdnje iznete u uvodnom tekstu kataloga umetnikove retrospektive u Muzeju savremene umetnosti 1989: „Ne postoje u ovoj vrsti slike kompozicioni punktovi, ali ravan slikarske površine razuđuju i razrađuju segmenti linija, njihovi prelomi, prožimanja, razdvajanja, fragmentacije. I sama slika, kadar koji se omeđuje ramom (okvirom), polje je koje je zaposela materija boje, u stvari je fragment, isečak, izvadak iz neke veće (više, šire) celine. Slika je mesto koncentracije slikarevog rada, mesto sabiranja njegovog pogleda, usredsređenja rezultata toga rada na jednu materijalnu činjenicu (na predmet, telo slike), ali metaforički ona je viđenje prostora beskraja, prostranstva lišenog granica; to je neka imaginarna teritorija čije se ograde ne vide, čije se međe ne znaju“. Ali da umetnik sasvim ne odbacuje reference na moguće predmetne podatke svedoče sledeće slike i njihovi nazivi: Svetlost, Sardele (1961), kao i više verzija Drva u cvatu (1961-62).